10 thiết bị bạn không ngờ đang theo dõi bạn
Ngày nay, chúng ta đang sống trong một thế giới với nền tảng công nghệ phát triển mạnh mẽ. Ngôi nhà chúng ta đang ở, chiếc xe hơi chúng ta đang đi cũng dần được tự động hóa, có khả năng nhận biết môi trường xung quanh và tự điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu của chúng ta. Nhưng liệu bạn có biết, rất nhiều vật dụng gần gũi trong cuộc sống của bạn có thể đang theo dõi bạn?
Không chỉ điện thoại hay đồng hồ thông minh mà ngay đơn giản như con robot hút bụi Roomba cũng có thể nhận biết và chia sẻ thông tin với các thiết bị khác. Ở đây chúng tôi tổng hợp 10 ví dụ điển hình nhất về những món đồ có thể theo dõi bạn.
1. Trợ lý ảo Alexa

Amazon Alexa, gọi tắt là Alexa, là trợ lý ảo thông minh đến từ nhà phát triển Amazon. Với Alexa, bạn có thể điều khiển nhiều thiết bị công nghệ và gia dụng trong nhà một cách tiện lợi và nhanh chóng.
Ngày nay trong mỗi gia đình đều được trang bị những thiết bị trợ lí ảo như Amazon Alexa hoặc Google Assistant.
Trong khi chúng ta vẫn nghĩ những cuộc hội thoại và những mệnh lệnh của mỗi gia đình được đảm bảo riêng tư thì những báo cáo đã cho thấy kết quả ngược lại. Mới chỉ đầu năm nay, Bloomberg – một công ty tài chính, phần mềm, dữ liệu và truyền thông tư nhân có trụ sở tại New York đã tiết lộ rằng Amazon đã thuê hàng nghìn người trên khắp thế giới chỉ để lắng nghe những cuộc hội thoại và mệnh lệnh được ghi lại bởi Alexa. Những người đó sẽ nghe những đoạn ghi âm được thu trong thiết bị nhận diện giọng nói từ các gia đình, văn phòng và những nơi công cộng. Những đoạn ghi âm sau đó sẽ được thống kê, viết ra và ghi chú lại và gửi về phía sở hữu phần mềm với “mong muốn hoàn thiện những lỗ hổng còn tồn tại”.
Điều này có nghĩa là những cuộc hội thoại của bạn sẽ không còn riêng tư nữa. Theo như một người làm công việc nói trên, thiết bị đã từng ghi âm được tiếng một người phụ nữ đang hát trong phòng tắm và ai đó đang kêu cứu. Hai nhân viên nghe được những âm thanh đó đã lập tức báo lại với cấp trên. Tuy nhiên, cấp trên của họ lại cho rằng đó không phải việc mà Amazon phải can thiệp. Mặc dù Amazon luôn một mực giải thích rằng các dữ liệu được thu thập dưới dạng ẩn danh, những đoạn ghi âm vẫn bao gồm cả tên người dùng, số tài khoản hoặc thông tin thiết bị, và như vậy đã quá đủ để xác định danh tính một người rồi. [nguồn]
2. Robot hút bụi thông minh

Những chiếc máy hút bụi dạng robot thật tiện lợi bởi chúng có thể bao quát toàn bộ căn nhà và dọn dẹp cả những chỗ bụi bẩn tồn đọng. Một mặt, chúng là những thiết bị hữu ích trong việc giữ gìn nhà cửa luôn sạch sẽ, một mặt chúng lại dấy lên những lo ngại về vấn đề bảo mật. Ví dụ như việc Google đang hợp tác với iRobot (hãng sản xuất ra những chú rotbot hút bụi nói trên) để phác thảo sơ đồ bên trong căn nhà bạn và chia sẻ dữ liệu đó với những thiết bị thông minh. iRobot i7+ được thiết kế để tự phác lại sơ đồ của căn nhà khi nó di chuyển đến mọi ngóc ngách. Khi dữ liệu được thu thập, các công ty sẽ chia sẻ dữ liệu đó với những thiết bị thông minh khác.
Trong khi Google luôn đảm bảo với chúng ta là việc chia sẻ thông tin giữa các thiết bị chẳng có gì đáng ngại cả, sự thật là không phải vậy.
Một loại robot hút bụi của Trung Quốc khác có tên Dongguan Diquee 360 còn sử dụng được Wifi và tích hợp công nghệ nhìn xuyên màn đêm có khả năng quét 360 độ. Dù công ty không có ý định thu thập thông tin từ các chức năng ưu việt đó của robot, nếu những hacker có ý định lợi dụng điều này họ hoàn toàn có thể khai thác thông tin để chống lại ai đó. [nguồn]
3. Xe ô tô

Hầu hết những chiếc xe ô tô ngày nay đều có một thiết bị ghi nhận dữ liệu sự kiện (EDR – Event Data Recorder). Linh kiện này luôn giám sát tình hình hoạt động của chiếc xe như vận tốc máy, vận tốc phương tiện, bộ phận ga, bộ phận phanh, tình trạng đường xá, những tuyến đường người lái xe hay đi,.v..v.. EDR cũng ghi lại những khoảnh khắc cuối cùng trước mỗi vụ va chạm và sau đó có thể được đem ra phân tích để xác định lỗi thuộc về ai (giống như hộp đen của máy bay).
Những nhà sản xuất xe hơi cũng dùng những dữ liệu đó để phân tích hành vi của người lái xe cũng như những yếu tố của vụ tai nạn để từ đó cải tiến sản phẩm của họ hơn. Trong trường hợp vụ tai nạn có liên quan đến chủ sở hữu, nhà sản xuất có thể sẽ chia sẻ thông tin về khả năng lái xe của bạn và đó sẽ là bằng chứng chống lại bạn trước tòa. Trong khi vẫn còn chưa rõ là tất cả xe hơi đều trang bị hệ thống EDR chưa thì Cơ quan Quản lí An toàn Giao thông Quốc gia đã ước tính khoảng 64% những mẫu xe năm 2005 hoặc trước đó đã có thiết bị này. Cách tốt nhất để kiểm tra xem xe của bạn đã có EDR hay chưa là đọc kĩ những hướng dẫn sử dụng xe. [nguồn]
4. Đồ chơi

Không giống như trước đây, đồ chơi ngày nay cũng được ứng dụng những thành tựu khoa học công nghệ. Hầu hết những nhà sản xuất đồ chơi cũng đặt vào đó những con chip siêu nhỏ và chúng sẽ thu thập dữ liệu về thói quen của người dùng để hoạt động hiệu quả hơn. Tuy nhiên, một trong những lo ngại lớn nhất là những món đồ chơi có hỗ trợ kết nối Bluetooth và có thể kết nối với máy chủ để truyền đi dữ liệu của người dùng.
Năm 2017, một nhóm đã giám sát và phát hiện một loại đồ chơi có tên My Friend Cayla thực sự có thể theo dõi. Theo những gì nhóm này điều tra, con búp bê biết nói với công nghệ thông minh được ứng dụng đã thu thập dữ liệu cá nhân và gửi nó về cho máy chủ.
Nhà sản xuất luôn hứa hẹn rằng luôn có “sự kiểm soát chặt chẽ” với những dữ liệu của người dùng nhưng lại đảm bảo sẽ có “sự an tòan tuyệt đối” với những thông tin như tên, địa chỉ, email hay mã khóa. Theo như một báo cáo khác, bất kì thiết bị nào có khả năng kết nối Bluetooth đều có thể dễ dàng kết nối với con búp bê trong bán kính 33 feet và nghe được tiếng từ người đang chơi con búp bê. [nguồn]
5. Webcams

Đúng vậy, một thứ nhỏ bé như chiếc webcam cũng có thể được dùng để thu thập dữ liệu cá nhân, nhưng có một cách rất đơn giản để điều này không xảy ra với bạn. Hãy dùng một miếng băng, một mẩu note hay một miếng băng y tế che nó lại khi bạn không sử dụng để những người không được cho phép sẽ không thể biết bạn đang làm gì.
Giám đốc Cục điều tra Liên bang Mỹ (FBI) James Comey cùng nhiều nhiều đồng nghiệp được cho là cũng sử dụng những miếng băng như một biện pháp an toàn đơn giản. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những hacker vẫn luôn kết nối với những chiếc webcam và ghi lại những đoạn video mà người dùng không hề hay biết. Một khi dữ liệu được thu thập sẽ được dùng để tống tiền lại người dùng. Giải pháp hiệu quả và ít tốn kém nhất để bảo vệ bản thân bạn là dùng một miếng băng ngăn chặn ánh sáng từ ống kính đối diện. [nguồn]
6. Đồng hồ thông minh và thiết bị theo dõi sức khỏe

Vào tháng 5 năm 2018, công ty bảo mật Kaspesky đã cảnh báo người dùng rằng đồng hồ thông minh và thiết bị theo dõi luyện tập thực sự có thể đang theo dõi họ. Theo như công ty, những thiết bị trên đang sử dụng “hồ sơ dữ liệu hành vi” – thứ có thể được dùng để nhận biết một ai đó giữa hàng nghìn người. Công ty của Nga này cũng phát hiện ra rằng những chiếc đồng hồ thông minh và thiết bị theo dõi sức khỏe này đang sử dụng bộ đo gia tốc và tín hiệu của con quay hồi chuyển rồi chuyển thành những hệ dữ liệu đặc biệt chỉ duy nhất đối với người sở hữu thiết bị.
Nếu dữ liệu đó được phân tích, những thông tin như số PIN, mật khẩu sẽ bị nhận diện với độ chính xác đến 80-90%. Vì sự vận động của chúng ta khác nhau, gia tốc và tín hiệu con quay hồi chuyển bên trong cũng khác nhau và sẽ được ghi lại khi chúng ta nhập mật khẩu. Bởi vậy nếu bạn là người thường xuyên đeo đồng hồ thông minh hay thiết bị theo dõi sức khỏe trên tay, hãy chắc chắn rằng bạn sẽ nhập mã PIN hay mật khẩu bằng tay còn lại. [nguồn]
7. Bàn chải đánh răng

Chiếc bàn chải vốn dĩ chỉ là một chiếc que với đầu lông được dùng để vệ sinh răng miệng. Ngày nay, chung được hiện đại hóa với đầu lông chải có thể tự di chuyển và một vài loại thậm chí còn cho phép kết nối với hệ điều hành iOS hay Android để ghi lại thói quen vệ sinh của bạn. Tuy nhiên bàn chải Oral B còn hơn cả vậy khi nó cho phép nha sĩ có thể theo dõi tình trạng răng miệng của bạn. Úng dụng được điều khiển bởi bàn chải Bluetooth 4.0 không chỉ chăm sóc răng miệng cho bạn mà còn gửi những thông tin đó chon nha sĩ. Mỗi một nhát chải đều được theo dõi và gửi thông tin đến nha sĩ – người sau đó sẽ cho bạn những chỉ dẫn thích hợp. Dù nhà sản xuất hướng tới mục tiêu cải thiện sức khỏe răng miệng, những sản phẩm này cũng gây không ít lo ngại về vấn đề bảo mật. [nguồn]
8. Tai nghe (Headphones)

Một nhóm các nhà khoa học người Isarel đã nghĩ ra một vài đoạn code có thể phát triển tính năng ghi âm cho dù thiết bị không kết nối với microphone. Đúng hơn là đoạn code đã chuyển những chiếc tai nghe headphone thành những chiếc microphone nhỏ gọn tiện dụng hơn, đồng thời thay đổi chức năng của chiếc loa trên tai nghe headphone thành lần theo những dao động trong không gian rồi chuyển thành tín hiệu điện từ. Đoạn code đó có tên là “Speake(a)r” và nó cho thấy ngay cả khi người sử dụng không dùng mic, tai nghe vẫn có thể nghe được cuộc nói chuyện của họ. [nguồn]
9. Camera giám sát

Mọi người thường chọn lắp đặt camera an ninh bởi điều này giúp họ cảm thấy an toàn, yên tâm hơn khi có thể bao quát xung quanh ngôi nhà của mình. Đáng lo ngại là những hacker cũng có thể xâm nhập kết nối với thiết bị của bạn. Một vụ nổi tiếng vừa mới xảy ra hồi tháng 1/2019 khi kẻ hacker đã cố xâm nhập vào hệ thống camera an ninh và nói chuyện với đứa bé chỉ mới biết đi trong nhà.
Kẻ đột nhập cũng có thể điều khiển nhiệt độ trong nhà và quan sát những hoạt động trong gia đình hàng tháng trời trước khi bị phát hiện. Dù phía nhà cung cấp hệ thống giám sát thừa nhận gia đình đã bị theo dõi, họ cũng không tiết lộ cụ thể là trong bao lâu. Các chuyên gia đề xuất sử dụng bảo mật xác nhận hai lớp để trong trường hợp có ai đó cố đột nhập vào hệ thống bạn sẽ nhận được email hay tín hiệu cảnh báo nào đó trên điện thoại. [nguồn]
10. Đèn LED

Ngày nay công nghệ thậm chí hiện đai đến mức chính quyền cũng có thể đang theo dõi chúng ta với sự trợ giúp đơn giản là từ những chiếc đèn LED.
Một hệ thống giám sát kiểu mới tại sân bay quốc tế Newark Liberty sử dụng đến 171 chiếc đèn LED sử ụng cảm biến và 8 camera ghi hình để thu thập dữ liệu vào trong một phần mềm. Phần mềm sẽ phân tích và xác định xem hàng người dài đến mức nào, nhận diện được bảng đăng kí xe hay thậm chí là những hành vi khả nghi. Nhà quản lí sân bay có thể dùng những dữ liệu đó để điều tra hành vi phạm tội hoặc giao chúng cho chính quyền nếu được yêu cầu. [nguồn]
mind-blowingfacts